برخورد با احزاب سیاسی در ایران با قرائت کیفرخواست دادستانی تهران در چهارمین جلسه رسیدگی به متهمان ناآرامی های اخیر این کشور، وارد مرحله تازه ای شده است.

دادستانی تهران خواهان برخورد با احزاب قانونی برآمده از این نظام است و در این میان موضوع انحلال حزب مشارکت ایران اسلامی مطرح است.

علی شکوری راد از اعضای شورای مرکزی حزب مشارکت به بی بی سی فارسی گفت، “طرح موضوع انحلال حزب در کیفرخواست غیرقانونی است، چون اساسا متهم این دادگاهها احزاب نیستند بلکه اشخاص هستند.”

آذر منصوری، معاون سیاسی این حزب هم به بی بی سی فارسی گفت که انحلال یک حزب مراحل متعددی دارد و این مراحل در قانون احزاب به وضوح روشن است.

به گفته علی شکوری راد محاکمه رهبران احزاب بدون حضور هیئت منصفه غیرقانونی است.

همزمان علی لاریجانی، رئیس مجلس ایران با استقبال از اخطار قانون اساسی مصطفی کواکبیان نماینده سمنان، از کمیسیون های امنیت ملی و حقوق خواسته تا موضوع محاکمه رهبران احزاب را بدون حضور هیئت منصفه پیگیری کنند.

بعضی از ناظران سیاسی می گویند که برخورد با احزاب و یا به سخن دیگر عدم تعامل با احزاب و نهادهای سیاسی و فرهنگی در جامعه ایران، قدمتی به درازای حاکمیت های استبدادی در تاریخ معاصر این کشور دارد.

مهدی خان بابا تهرانی، پژوهشگر سیاسی در آلمان به بخش فارسی بی بی سی گفت که احزاب ایران در فضای سیاسی کوتاه ناشی از عدم تعادل قدرت در جامعه به وجود آمده است.

به گفته آقای تهرانی، بعد از شهریور ۱۳۲۰ شمسی و رفتن رضا شاه به تبعید، فضای سیاسی بازی در ایران به وجود آمد و در نتیجه احزاب متعددی تشکیل شد که در حیات سیاسی، اجتماعی این کشور نقش بسیاری داشتند تا کودتای ۲۸ مرداد اتفاق افتاد.

وی افزود، در این زمان حاکمیت رو به سرکوب و استبداد رفت و احزاب را غیرقانونی اعلام کرد و فضا آرام شد تا انقلاب ۵۷ در ایران.

بعد از انقلاب فضای جامعه گشوده شد و احزاب و نشریات زیادی فعال شد، چنانکه از آن دوره به عنوان بهار آزادی یاد می شود.

در کمتر از یک دهه با استقرار قدرت در حاکمیت جمهوری اسلامی، عملا احزاب سیاسی غیرقانونی اعلام شد، به نحوی که در خرداد ۱۳۶۶ با اشاره آیت الله خمینی، حزب جمهوری اسلامی هم تعطیل شد.

این حزب یک ماه پس از انقلاب ایران اعلام موجودیت کرده بود و بنیانگذاران آن روحانیونی چون آقایان بهشتی، موسوی اردبیلی، هاشمی رفسنجانی، علی خامنه ای و محمد جواد باهنر بودند.

مهدی خان بابا تهرانی می گوید که احزاب زیادی از جمله جبهه ملی ایران و نهضت آزادی در این دوران غیرقانونی اعلام شد.

به گفته آقای تهرانی از همین دوران حاکمیت به حزب ستیزی روی آورد که کیفرخواست قرائت شده اخیر علیه حزب اصلاح طلبان برآمده از انقلاب و نظام می توان به روشنی از ادامه برخورد استبداد خبر داد.

مهدی خان بابا تهرانی معتقد است که “قدرت هر وقت زره استبدادی به تن کرد دیگر نمی تواند احزاب را تحمل کند.”

او می گوید که در جوامعی نظیر ایران هرگاه در تعامل با احزاب خلل ایجاد شد، اصولا فضای گفتگو بسته شده و سخن یک طرفه می شود که در حقیقت همان فعل دیکتاتوری است.